Polska i Europa Środkowo-Wschodnia w perspektywie postkolonialnej

Hanna Gosk, Wydział Polonistyki UW
Joanna Wawrzyniak, Wydział Socjologii UW
Tomasz Zarycki, Instytut Studiów Społecznych UW

Prowadzenie: Małgorzata Głowacka-Grajper, Wydział Socjologii UW

Rejestracja na spotkanie:
https://us02web.zoom.us/.../tZ0qceyvpjwtHNBemYLUDou0CWOd6...

Militarna napaść Federacji Rosyjskiej na Ukrainę 24 lutego 2022, poprzedzona rewizjonistycznym wykładem historycznym Władimira Putina na temat historii Ukrainy oraz przedstawieniem pożądanego przez Rosję porządku geopolitycznego w Europie Środkowo-Wschodniej, a następnie reakcje UE i NATO na wywołaną przez Rosję wojnę, w sposób wyrazisty pokazały trwałość zależnościowej sytuacji mieszkańców regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Włączanie interpretacji historii Polski i całego regionu w nurt studiów postkolonialnych ma już swoją długoletnią tradycję, lecz ciągle aktualne
pozostaje pytanie o to, co badania nad kolonializmem i perspektywa post-kolonialna (de-kolonialna) mogą wnieść do rozumienia przeszłości i aktualnej sytuacji państw i społeczeństw regionu (w różnych wymiarach – od ekonomicznego, przez polityczny, po kulturowy).

W kontekście ostatnich wydarzeń, ale także biorąc pod uwagę toczące się od lat dyskusje nad interpretacją historii Europy Środkowo-Wschodniej i – szczególnie – Polski, w perspektywie badań nad imperializmem/post-imperializmem czy neo-imperializmem chcemy postawić pytanie o użyteczność stosowania postkolonialnej, postzależnościowej, postimperialnej perspektywy do opisu społecznej, kulturowej i politycznej kondycji regionu, a w szczególności:

1. Jakie zalety i wady ma przyjęcie perspektywy post-kolonialnej lub post-zależnościowej do
interpretacji dziejów Polski i jej aktualnej sytuacji? Na czym polegają różnice między tymi perspektywami? Jak włączają przypadek Polski w porównawcze analizy dotyczące sytuacji współczesnego zglobalizowanego świata?

2. Jaki charakter ma kolonializm rosyjski? Czy możemy mówić o szczególnych cechach kolonializmu rosyjskiego, które wyróżniały Rosję na tle innych imperiów kolonialnych? Jaka jest zależności między carskim kolonializmem, sowieckim imperializmem i współczesną polityką rosyjską?

3. Jak myślenie o Polsce w kategoriach post-kolonialnych/post-zależnościowych wpływa na naszą interpretację współczesnej sytuacji państw regionu, w tym szczególnie Ukrainy?

Seria dyskusji „Postkolonialne perspektywy – postzależnościowe uwikłania” odbywa się w ramach grantów badawczych:
„Pamięć o represjach sowieckich na post-wielokulturowym rosyjskim Dalekim Wschodzie”, „Pamięć społeczna a postimperialne dziedzictwo rosyjskie we współczesnej Polsce” oraz „Decolonial Museology Recentered: Thinking Theory and Practice Through East-Central Europe”.